2
Geniş 2
|
ARE |
ERE |
IRE |
|
o |
o |
o |
|
i |
i |
i |
|
a |
e |
e |
|
iamo |
iamo |
iamo |
|
ate |
ete |
ite |
|
ano |
ono |
ono |
Geniş zamanda kurallı fiil çekiminde, yukarıda görüldüğü gibi fiilin bittiği çekime göre fiil'e farklı ekler getirilmektedir. İtalyan dilinde fiilin çekimi her şahışa göre farklı biçim almaktadır. Yıllardır beyinlerimiz ingiliz dili tarafından yıkandığından bunu ilk bakışta kavramamız zor olabilir.
Olay aynen dilimizdeki fiil çekimi gibi gerçekleşir.
Mesela geniş zaman kullanarak sevmek fiilini şahışlara uygulamak istediğinizde ne yaparsınız.
Öncelikle "sevmek" fiilinin mastar ekini çıkartırsınız.
Elinizde fiilin kökü olan sev kalır.
Sonrada tüm şahışlar için bu fiili çekmeye başlarsınız.
Ben sev erim.
Sen sev ersin.
O sev er.
Biz sev eriz.
Sizler sev ersiniz.
Onlar sev erler.
Bunu şimdi italyan dilinde gerçekleştirelim. Öncelikle "dinlemek" anlamına gelen "ascoltare" fiilinin köküne ulaşalım. "are" ekini çıkartığımız takdirde köke ulaşırız. Elinizde fiilin kökü olan "-ascolt" kalır. Yukarıda sunduğumuz tabloda geniş zaman içerisinde "-are" bitimli fiillerin köklerine eklenecek olan ekler sunulmuştur.
Bunlar ;
o
i
a
iamo
ate
ano
Elimizde bütün araçlar olduğuna göre şu işi bitirelim.
Ascolt |
o |
Ascolt |
i |
Ascolt |
a |
Ascolt |
iamo |
Ascolt |
ate |
Ascolt |
ano |
Gördüğünüz gibi aynı türkçe gibi geniş zaman için gerekli ekleri fiilin köküne ekliyoruz. İtalyan dilinde fiiller bitimine göre üç'e ayrılmakta ve her bitime göre geniş zamanda farklı ekler eklenmektedir. "Are" bitimli kurallı fiillerin geniş zamanda çekimi !
-are |
|---|
o i a iamo ate ano |
Bunlarda ne ? Tamam tamam acele etmeyin ve telaşlanmayın "Amare" fiilini inceleyelim. Bu fiil "sevmek" anlamına geliyor.
Am |
o |
Am |
i |
Am |
a |
Am |
iamo |
Am |
ate |
Am |
ano |
Yaptığımız işi bir kere özetleyelim.
Adım 1: Amare fiilinin kökü alındı.
Adım 2: Alınan kök (-Am) a presente için gerekli yardımcı ekler (o, i, a, iamo, ate ano ) sıra ile eklendi.
(Amo, Ami, Ama, Amiamo, Amate, Amano)
Görüldüğü üzre, fiil çekildiğinde fiilin başına şahış zamiri getirmeye gerek yoktur.
Mesela " Ben seviyorum " demek için "Amo" yeterlidir. "Io Amo" ise gereksizdir.
Nasıl anlayabiliyormusunuz.
Hadi gayret Türkiye...................
Pekala şimdi ikinci gruba geçiyoruz.
"Ere" bitimli kurallı fiillerin geniş zamanda çekimi !
-ere |
|---|
o i e iamo ete ono |
Dikkatli bir okuyucu neden ERE çekiminde bazı çekimlerin mavi ile çizildiğini merak etmiştir. ERE nin ARE den farkı bu kadardır.
"Scrivere" fiilini inceleyelim. Bu fiil "yazmak" anlamına geliyor.
Scriv |
o |
Scriv |
i |
Scriv |
e |
Scriv |
iamo |
Scriv |
ete |
Scriv |
ono |
Scrivere fiilini inceledik.
Adım 1. Scrivere fiilinin kökü alındı..
Adım 2: Alınan kök (-SCRIV ) e gerekli ekler eklendi.
(o, i, e, iamo, ete, ono )
"ire" bitimli kurallı fiillerin geniş zamanda çekimi !
-ire |
|---|
o i e iamo ite ono |
Dikkatli bir okuyucu neden IRE çekiminde bir çekimin pembe ile çizildiğini merak etmiştir. IRE nin ARE ve ERE den farkı bu kadardır.
"Dormire" fiilini inceleyelim. Bu fiil "uyumak" anlamına geliyor.
Dorm |
o |
Dorm |
i |
Dorm |
e |
Dorm |
iamo |
Dorm |
ite |
Dorm |
ono |
Dormire fiilini inceledik.
Adım 1. Dormire fiilinin kökü alındı..
Adım 2: Alınan kök (-Dorm ) e gerekli ekler eklendi.
(o, i, e, iamo, ite, ono )
Aşağıdaki örneklerle öğrendiklerimizi pekiştirelim.
|
TORNARE |
PRENDERE |
SENTIRE |
Torno |
Prendo |
Sento |
|
Torni |
Prendi |
Senti |
|
Torna |
Prende |
Sente |
|
Torniamo |
Prendiamo |
Sentiamo |
|
Tornate |
Prendete |
Sentite |
|
Tornano |
Prendono |
Sentono |